Waterlinieommetje Leerdam

Leerdam is een stad met een prettige mix van cultuur, natuur en historie. De historie is duidelijk waarneembaar door de vele historische bouwwerken zoals het Hofje van Aerden, de Grote Kerk en de stadsmuur en torens aan de Zuidwal. Op cultureel gebied staat Leerdam bekend als glasstad met het Glasmuseum en de Glasblazerij. Beide musea zijn zeker de moeite waard met hun gevarieerde aanbod aan glas en kristal. Qua natuur ligt Leerdam in een prachtige omgeving langs de Linge. Vanuit Leerdam zijn schitterende fiets- en wandeltochten te maken. Een tocht door het Lingegebied en langs de vele historische boerderijen is echt aan te raden. De vele hoogtepunten in de binnenstad zijn daarnaast middels een ‘ommetje’ goed te bezichtigen. Bent u uitgewandeld- of gefietst? Dan kunt u gebruik maken van het ruime aanbod aan gezellige cafés en restaurants in de historische binnenstad van Leerdam. Kom en geniet!

Leerdam, stad van Oranje

Van de middeleeuwse vestingwerken van Leerdam is niet zoveel bewaard gebleven, behalve de hoekige grondvorm van de stad en straatnamen als Westwal, Noordwal en Oostwal. De belangrijkste restanten vinden we aan de Zuidwal, waar de oude stadsmuren aan de rivier Linge grenzen.

Op de plaats waar vroeger het kasteel van Leerdam stond werd in 1770-1772 het Hofje van Mevrouw Van Aerden gebouwd. Omdat het Hofje veel groter is dan het kasteel, werd zelfs een deel van de slotgracht gebruikt om het Hofje te kunnen bouwen.

Even verderop ligt de Zuidwal. Van de muren die vroeger de stad omringden is slechts het gedeelte aan de zuidkant en een deel aan de westzijde bij Het Hofje bewaard gebleven. De rest is in de 19e eeuw gesloopt.

IZI TRAVEL

Wilt u de wandelroute maken via IZI-TRAVEL? Hier volgt een korte uitleg hoe u de digitale routebeschrijving te zien krijgt:

• Klik met uw muis op deze downloadlink.
  Ook op de telefoon is het mogelijk om de website te openen. Druk daarvoor ook op de downloadlink.
• Als u de QR-code wilt gebruiken, kunt u deze met de telefooncamera scannen. Open de camera app en houdt de QR-code goed in beeld. Na een paar seconden ziet u, als het goed is, de website in beeld komen. Druk op de link, nu ziet u de route voor u.

• U kunt op de bezienswaardigheden drukken voor de audiofragmenten. Deze krijgt u ook automatisch te horen als u de wandelroute aflegt.

KOMOOT

Wandeling

1. Startpunt in het station van Leerdam. Het vroegere stationsgebouw, gebouwd in 1881-1883, werd in 1986 buiten gebruik gesteld en is tegenwoordig een restaurant. Pal ernaast verrees een nieuw, kleiner station, ontworpen door Cees Douma.
2. Leerdam is de glasstad van het land. Op het Dokter Reilinghplein, nabij het voormalige stadskantoor, is een kunstwerk te zien waarvan de ornamenten onder andere monumenten en glasmeestertekens uitbeelden.
3. De Lutherse kerk werd gebouwd in 1838. De Lutherse gemeente in de stad is een rechtstreeks gevolg van de glasindustrie: Boheemse glasblazers brachten in de 18^e eeuw naast hun vakkennis ook hun geloof mee.
4. Het Nationaal Glasmuseum aan de Lingedijk is gevestigd in het uit 1914 daterende woonhuis voor de directeur van de Glasfabriek Leerdam, P.M. Cochius, en in het ernaast gelegen huis van de financieel directeur van het bedrijf. Het museum heeft een grote collectie bijzonder glaswerk van de fabriek.
5. In de Kerkstraat staan enkele belangrijke bouwwerken uit de 17e eeuw, zoals het Poorthuis en het Veerhuis. Het Poorthuis heeft aan de voorzijde een klokgevel. Tegen het Veerhuis stond oorspronkelijk de in 1863 gesloopte Veerpoort. Verder een Renaissance inrijpoort van een voornaam huis daterend uit de periode 1560-1575.
6. Op nummer 67 het Hofje van Mevrouw Van Aerden, gebouwd in 1770-1772 op de plaats waar vroeger het kasteel van Leerdam stond. De grond werd geschonken door stadhouder Willem V. Maria van Aerden-Ponderus (1672-1764) liet een deel van haar aanzienlijke kapitaal na voor het stichten en onderhouden van een hofje voor alleenstaande vrouwen;  aan die bepaling van het testament is nooit getornd. De binnenvader en -moeder beheerden het Hofje en zagen toe op een correct gebruik. Zo wilde Mevrouw Van Aerden bijvoorbeeld niet, dat de dames mannelijk bezoek ontvingen! Het hofje is nog altijd in gebruik voor de doelgroep en behoort bij de belangrijkste historische bezienswaardigheid van de stad. Wel is inmiddels een trouw- en raadzaal voor de gemeente ingericht, terwijl de regentenkamer met haar zeldzame schilderijencollectie en de achtertuin voor het publiek toegankelijk zijn.
7. Via de Huisgracht en de Hoogstraat naar de Zuidwal. Van de muren die vroeger de stad omringden zijn slechts het gedeelte aan de zuidkant en een deel aan de westzijde bij het Hofje bewaard gebleven. In 1738 zijn hier drie torenwoninkjes gebouwd, ook wel muizentorentjes genoemd.
8. Een herbouwde houtloods is nu in gebruik bij de Glasblazerij Leerdam. In het pand worden demonstraties glasblazen gegeven.
9. Via de Hoogstraat en de Markt terug naar de Kerkstraat, met de Grote Kerk.
10. Museum Het Oude Raadhuis is een herenhuis, mogelijk daterend uit de 17e eeuw. Het was van 1832-1988 in gebruik als stadhuis.
11. Aan de Noordwal 16 staat het voormalig ‘Slachthuis voor wrakvee,’ gebouwd rond 1935 naar ontwerp van architect Reijnders. Het sobere rijksmonument heeft bescheiden Art-decovormen.