Waterlinieommetje Schoonhoven

Door zijn stadsmuren en ligging aan de Lek had Schoonhoven  van oudsher een goede strategische positie. Tijdens de Tachtigjarige Oor­log werd Schoonhoven ingenomen door de Span­jaarden. Eenmaal weer in Hollandse handen werd onmiddellijk een begin gemaakt de aanleg van drie bastions. Inlegering en inundaties in 1672 legden een zwaar beslag op de inwoners van een vestingstad. Na het Rampjaar 1672 kwamen ook de west-en noordkant van de stad aan bod met  twee halfbastions bij de Lek en zes bastions in een boog om de stad. Schoonhoven was van toen af aan een vestingstad in de Hollandse Waterlinie.

Schoonhoven staat ook bekend als Zilverstad, wat tot uiting komt in het Nederlands Zilvermuseum en talloze zilverwinkels en- werkplaatsen. Tenslotte kunt u genieten van het uitgebreide aanbod van winkels en horecagelegenheden in de historische binnenstad en langs de Lek.

Schoonhoven, strategisch gelegen aan de Lek

Stadsmuren en een enigszins hoge ligging gaven de stad een goede strategische positie. Tijdens de Tachtigjarige Oor­log werd Schoonhoven ingenomen door de Span­jaarden. Eenmaal weer in Hollandse handen werd onmiddellijk een begin gemaakt met de verbe­tering van de stadsverdediging. Aan de oost-en zuidkant van de stad verrezen drie bastions, maar daar bleef het bij.

Inlegering en inundaties in 1672 legden een zwaar beslag op de inwoners van een vestingstad. Het gebrek aan ruimte in het met water omgeven Schoonhoven was niet alleen lastig, het was ook zeer ongezond. In het najaar van 1672 brak er in het garnizoen een besmettelijke ziekte uit, die door de bijzondere omstandigheden niet goed bestreden kon worden en vele slachtoffers maakte.

Na het Rampjaar 1672 kwamen ook de west-en noordkant van de stad aan bod. Het geheel van de omwalling bestond toen uit twee halfbastions bij de Lek en zes bastions in een boog om de stad. Schoonhoven was van toen af aan een vestingstad in de Hollandse Waterlinie.


IZI TRAVEL

Wilt u de wandelroute maken via IZI-TRAVEL? Hier volgt een korte uitleg hoe u de digitale routebeschrijving te zien krijgt:

  • Klik met uw muis op deze downloadlink.
    Ook op de telefoon is het mogelijk om de website te openen. Druk daarvoor ook op de downloadlink.
  • Als u de QR-code wilt gebruiken, kunt u deze met de telefooncamera scannen. Open de camera app en houdt de QR-code goed in beeld. Na een paar seconden ziet u, als het goed is, de website in beeld komen. Druk op de link, nu ziet u de route voor u.
  • U kunt op de bezienswaardigheden drukken voor de audiofragmenten. Deze krijgt u ook automatisch te horen als u de wandelroute aflegt.


KOMOOT


Wandeling

  1. Startpunt is de parkeerplaats op het Doelenplein. Het Doelenhuis, gebouwd in de zeventiende eeuw, was de ontmoetingsplek voor de burgerwacht en de schutterij.
  2. Vandaar via Wal en Lopikerstraat naar de Lopikersingel. Twee bastions zijn vandaar nog goed herkenbaar. Het bastion aan de overzijde dateren uit de tijd van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Het ene bastion is nu de katholieke begraafplaats, het andere ins onderdeel van het Leonard Springerpark. .
  3. De Lopikerwetering was tot 1920 de belang­rijkste (water)verbinding tussen Schoonhoven en Utrecht. De beurtvaartdienst ging ongeveer drie keer per week heen en weer en was geschikt voor zowel goederen- als personenvervoer.
  4. Via de Spoorsingel en de Groene Singel volgen we de oude contouren van de weste­lijke bastions die na het Rampjaar 1672 zijn aangelegd. Het ging om vijf nieuwe bastions aan de west-en noordzijde van de stad. Het gebied direct buiten de bastions mocht niet bebouwd worden om de militairen een vrij schootsveld te kunnen ge­ven. Het gebied heeft zijn landelijke karakter nog steeds weten te behouden..
  5. De watertoren van Schoonhoven dateert uit 1901 en is gebouwd in Chalet-stijl. Door de ontmanteling van de vestingwallen in de ne­gentiende eeuw kwam er ruimte voor industrie en nutsgebouwen.
  6. De Oude Singel is ontstaan uit een oude poldersloot en dateert uit het begin van de veertiende eeuw. De singel fungeerde tot en met 1672 als stadsgracht.
  7. Vanaf de Scheepmakershaven hebben we een bijzonder mooi uitzicht over de Lek. Links aan de overkant van de rivier ligt het vesting­stadje Nieuwpoort. In oorlogstijd kon men dit gedeelte van de Lek geheel bestrijken met ge­schut van beide kanten.
  8. De in renaissancestijl gebouwde Veerpoort stamt uit 1601. Het is de enige stadspoort die nog overeind staat van de oorspronkelijke vijf. De poort functioneert als coupure in de water­kering; bij zeer hoog water worden er balken in de poortopening aangebracht om het water te keren. Vlak buiten de toren staat het stand­beeld van Olivier van Noort, in 1598 de eerste Nederlander die om de wereld zeilde.
  9. De Wal is een onderdeel van de middeleeuw­se verdediging van de stad (veertiende eeuw). Aan de linkerzijde stond de stadsmuur met verdedigingstorens. Aan de rechterkant, buiten de stadsmuur, lag de stadsgracht.
  10. Een intact gebleven Beer. Dit metselwerk ver­bond ooit de vestingwerken met de rivierdijk en scheidde het water in de verdedigingsgracht van het buitenwater van de rivier de Lek, dat fluctueerde door eb en vloed. Bovenop de beer staat een zgn.  monnik, die de vij­and moest beletten om over te steken via de ezelsrug, de scherpe rand aan de bovenzijde.
  11. Vandaar weer naar de binnenstad. Het stadhuis dateert uit 1452 en is van oor­sprong gotisch. In latere eeuwen heeft men het verder uitgebreid en stijlaanpassingen toe­gevoegd.
  12. De Waag dateert uit de zeventiende eeuw, uit een tijd dat er nog veel hennep uit de om­geving van Schoonhoven werd gewogen. De hennep werd op lijnbanen tot draden, lijnen en touwen gedraaid. Grote afnemers van deze producten waren vooral de visserij en het scheepvaartbedrijf.
  13. In de voormalige Kazerne is nu het Zilvermuseum gevestigd. Het pand werd in  1627 gebouwd als Arsenaal. Midden 19e eeuw werd het een Kazerne; er werden een noord- en oostvleugel bijgebouwd, waardoor het complex een hoefijzervorm kreeg.
  14. Terug naar het Doelenplein via het prachtig gerenoveerde Leonard Springerpark ,dat met zijn hoogteverschillen een beeld geeft van het vroegere bastion.

Volg ons op sociale media

Contact

Oude Hollandse Waterlinie

De spannendste waterlinie van Nederland was ooit de meest succesvolle linie van Nederland. Nu vormt de Oude Hollandse Waterlinie een prachtig en uniek cultureel watererfgoed met vestingsteden, molens en gemalen, bruggen, sluizen en waterkeringen. De moeite waard om te bezoeken, beleven en beheren.


© 2022 Stichting Oude Hollandse Waterlinie. Alle rechten voorbehouden. | Contact