Op 30 oktober is het boek ‘Rampjaar of Jubeljaar? Brabant in 1672-1674’ in Ravenstein gepresenteerd. Het boek is een uitgave van de Zuiderwaterlinie en bestaat uit bijdragen van diverse auteurs. Deze hebben zich verdiept in de geschiedenis van de provincie Noord-Brabant. Deze hangt deels samen met die van de Oude Hollandse Waterlinie.
Het verhaal
Vestingen zoals Geertruidenberg, Woudrichem en Heusden, die zich in de Oude Hollandse Waterlinie bevonden, waren in 1672 nog Hollandse steden. Auteur Bert van Opzeeland licht toe hoe de waterlinie tot stand kwam: ‘in de Oude Maas tussen Heusden en Geertruidenberg werden door Staatse troepen drie dammen aangelegd. Over een groot gebied overstroomden de polders.’
Kort nadat de Fransen in juli 1672 mislukte pogingen deden om Heusden en ’s-Hertogenbosch te belegeren, werden de inundaties van de Oude Hollandse Waterlinie flink uitgebreid. Op bevel van veldmaarschalk Paulus Wirtz in Gorinchem werd de Merwededijk bij Woudrichem afgegraven. Het Land van Altena kwam hierdoor onder water te staan. Van Opzeeland: ‘De dorpen in de Langstraat en in het Land van Heusden en Altena waren de slachtoffers van in Den Haag genomen beslissingen. De littekens bleven nog jaren in de zéér zwaar getroffen streek voelbaar.’
Niet alleen de inundaties zorgden voor problemen. De Nederlandse en Spaanse militairen die in de streek waren gelegerd legden beslag op levensmiddelen, beesten, gereedschappen, en ander materiaal. Een in het boek door auteur Stef Koenis geciteerde beschrijving concludeert ‘dat veele [bewoners] daer door soo arm geworden sijn, dat geen broot en hebben om te eeten, noch clederen omme haere naeckte lichamen te bedecken’.
Na twee lange oorlogsjaren werd Staats-Brabant na het bloedige beleg van Grave in 1674 opnieuw gecontroleerd door de Staten-Generaal. Op coulance van de Verenigde Provincies hoefden de Brabanders echter niet te rekenen, verklaart auteur Jos Cuijpers: ‘Ook over de oogst van 1672, die op last van de Raad van State vernietigd was, werd gewoon belasting geheven.’
Bestellen?
Het boek kost €22,50 en is te bestellen via de uitgever. Ook is deze te koop bij diverse boekwinkels in en buiten de Zuiderwaterlinie.